Giải đáp: Dọn bàn thờ trước hay sau cúng ông Táo? Và quy trình bao sái bàn thờ cuối năm chuẩn nhất!
Năm hết tết đến là lúc chúng ta cùng sắm sửa cùng chào đón một năm mới “An – Khang – Thịnh – Vượng”, đặc biệt là bàn thờ gia tiên. Câu hỏi mà rất nhiều gia chủ quan tâm vào thời điểm tết cận kề lúc này chính là: Dọn bàn thờ trước hay sau cúng ông Táo? Để cùng tìm hiểu về đáp án cho câu hỏi này, cùng theo dõi chi tiết nội dung bài viết này.
1. Nên dọn bàn thờ trước hay sau cúng ông Táo dịp tết Nguyên Đán?
Từ truyền thống văn hóa của Việt Nam ngàn đời, bàn thờ là nơi tôn nghiêm để tưởng nhớ về những người đã khuất cũng như thờ cúng các vị thần linh. Đây là tín ngưỡng các gia đình Việt. Để giữ gìn bàn thờ luôn sạch sẽ, chúng ta thường chọn ngày lành để lau dọn bàn thờ, và thường sẽ là những ngày cuối năm để chào đón một năm mới “mưa thuận gió hòa”.
Theo GS.TS Nguyễn Chí Bền – là Ủy viên Hội đồng di sản văn hóa Quốc gia, nguyên Viện trưởng Viện văn hoá nghệ thuật Việt Nam có chia sẻ rằng: theo như dân gian truyền lại, việc dọn bàn thờ sẽ thường được tiến hành vào ngày 23 tháng Chạp (tức là ngày ông Công ông Táo về chầu trời sau khi đã hoàn tất thủ tục cúng tiễn 2 ông về trời) hàng năm. Lưu ý rằng, khi tiến hành cần phải thắp thương và khấn để xin phép, tất cả chân hương của 1 năm đều được rút bớt và hóa cùng tiền vàng.
Tuy nhiên, cũng theo ý kiến của một số chuyên gia phong thủy thì quan niệm này cũng không hoàn toàn chính xác. Bàn thờ là nơi linh thiêng, tập trung những điều tốt lành, việc sái tịnh (lau dọn) bàn thờ được tiến hành thường xuyên chứ không nhất thiết phải là ngày 23 tháng Chạp hay sau ngày Táo quân về trời. Trong năm, bất kì thời điểm nào đều có thể bao sái bàn thờ được.
Dù bạn bao sái bàn thờ vào thời điểm nào trong năm nhưng cần lưu ý rằng: không nên để bàn thờ từ năm này qua năm khác, lau dọn bát hương xong thì nên để lại 3 chân hương. Trong trường hợp nếu như bát hương người đã mất mà chưa qua thời gian 3 năm, thì nếu là Nam thì để lại 7 (hoặc 17, 27, 37, tuyệt đối không để 47), còn nếu là nữ thì để lại 9 chân hương (hoặc có thể 19, 29, 39, tuyệt đối không để 49), còn thần linh thì để lại 5 chân hương.
Chú ý rằng phân biệt rõ khái niệm thay bát hương và tỉa chân hương. Chúng ta chỉ tiến hành tỉa bớt chân hương chứ không thay và xoay chuyển vị trí bát hương.
2. Quy trình bao sái bàn thờ cuối năm
2.1. Xin phép, thỉnh lời trước khi lau dọn (sái tịnh)
Trước khi tiến hành lau dọn bàn thờ, người sái tịnh cần giữ cơ thể sạch sẽ và mặc quần áo dài (tránh mặc quần áo ngắn) và chuẩn bị đĩa hoa quả (cái này tùy tâm), có thể sử dụng 10 cúc vàng chia đều cắm bình hoa 2 bên, sau đó thắp hương xin phép tổ tiên và chư vị thần linh để lau dọn bàn thờ.
Bài văn khấn xin phép lau dọn (trích từ Văn khấn cổ truyền – Nhà xuất bản Văn hóa thông tin):
Con nam mô A Di Đà Phật (3 lần)
Tín chủ tên là:………………………………………………………………………………………………………………………………….
Cư ngụ tại địa chỉ:…………………………………………………………………………………………………………………………….
Hôm nay ngày .. tháng .. năm… xét thấy bản thân mình chưa chu toàn nên để hương án bị bụi, xin thành tâm sám hối.
Tín chủ xin kính cáo với các chư vị (tùy theo bàn thờ đó thờ thần linh, hộ pháp, hay gia tiên…), chọn được ngày lành tháng tốt hôm nay xin cho phép tín chủ được sái tịnh để cho bàn thờ được trang nghiêm thanh tịnh, kính mong các chư vị chứng minh và gia hộ.
Mong các vị độ cho con lau dọn được khang trang mỹ hảo, cho hương án được an chính vị, cho âm phần được an yên, cho gia cư được lạc thổ.
Chúng con người trần mắt thịt, tội lỗi đầy thân, chỉ biết kính cẩn tâm thành nếu có gì si mê lầm lỡ kính xin được tha thứ bỏ quá đại xá cho.
(Xong vái 3 vái).
2.2. Những đồ dùng lau dọn bàn thờ cần biết
Đồ dùng lau dọn bàn thờ cần những gì? Đây là câu hỏi mà không ít gia chủ quan tâm và tìm kiếm. Khi tiến hành lau dọn, cần chuẩn bị khăn lau, chổi (thông thường hay thường dùng chổi lông gà), nước lau (làm từ 5 loại thảo dược: đinh hương, bạch đàn, tô mộc, hồi, quế hoặc rượu). Sau đó, chuẩn bị một chiếc bàn trải vải đỏ hoặc giấy, bàn này có chức năng để đặt bài vị, di ảnh, chén nước, bình hoa,… (chú ý phải đặt bát hương và bài vị thần phật, gia tiên để riêng tránh bị nhầm lẫn).
Một lưu ý mà gia chủ cần để tâm: không nên sử dụng nước lạnh để lau dọn bàn thờ, nếu như là ban thờ Phật thì không dùng rượu để lau mà sử dụng nước ấm khăn sạch và lau bàn thờ Phật trước mới đến bàn thờ gia tiên.
2.3. Quá trình lâu dọn bàn thờ: chi tiết về hướng, chiều
Dùng khăn sach đã chuẩn bị trước đó ngâm nước ấm (nước ngũ vị hương hoặc rượu gừng) tiến hành lau dọn toàn bộ đồ thờ. Sau đó dùng khăn sạch khô khác lau lại. Quá trình lau dọn bàn thờ cần thực hiện tuần tự, nên lau dọn từ trên cao xuống thấp, tránh việc đọng hay xê dịch bát hương, đồ thờ cúng,…. Nếu chẳng may bị xê dịch, để hóa giải hãy xem ngay vị trí bát hương trên bàn thờ bị dịch chuyển.
Lau ban thờ thần Phật trước rồi mới tiến hành lau dọn bài vị gia tiên. TUYỆT ĐỐI không được làm ngược lại là phạm phải ĐẠI KỊ “tán gia bại sản”.
Khi đã lau xong bài vị tiến hành lau dọn bát hương. Đối với bát hương, xúc từng thìa tro trong bát hương ra ngoài rồi mới vệ sinh. Các chuyên gia phong thủy khuyên rằng không nên cầm nguyên bát hương đổ hết ra ngoài, như vậy rất dễ gay tán tài. Nếu là bát hương tổ tiên thì thực hiện dùng 7 tờ tiền vàng, ban thờ Phật thì dùng 3 đồng tiền vàng đốt hơ xung quanh. Khi tiền vàng đã cháy được ½, thì hãy bỏ vào bát hương đợi đến khi cháy hết rồi đổ hết tro vào.
Khi đã hoàn tất việc lau dọn bàn thờ, đặt lại các đồ thờ cúng đúng vị trí, tiến hành thay nước, chum gạo, chum muối, và khẩn xin các Ngài về và báo cáo về công việc lau dọn bàn thờ đã hoàn tất.