Lễ trình tổ nhà thờ họ – Còn hay mất?

Nhà thờ họ là nơi lưu giữ bao lề thói phong tục tập quán của người xưa. Tết đến xuân về nhà nhà người người đều một tấm lòng hướng về quê cha đất Tổ, về nhà từ đường dòng họ nơi đó nam thanh nữ tú nữ thập tam, nam thập lục là đến tuổi trưởng thành, cha, mẹ thường tổ chức đàn lễ tại nhà thờ tổ của dòng họ, gọi là “Lễ trình diện tổ tiên”.  Quy trình thực hiện lễ này như thế nào chắc hẳn mọi người ai cũng tò mò.  Vậy đến ngày nay tục lệ này còn hay mất.

1. Quy trình thực hiện lễ trình tổ nhà thờ họ

1.1. Mục đích thực hiện lễ trình tổ

Thời xưa việc lễ nghĩa rất được coi trọng và nhà từ đường là nơi được coi trọng nhất để thực hiện các lễ nghi quan trọng cho gia đình và dòng tộc.

Lễ trình tổ được lập ra nhằm mục đích để tổ tiên có thể nhận diện được con cháu dòng họ nhà mình! Từ đó họ sẽ để tâm và theo dõi con cháu đi theo để bảo vệ cho con cháu mình.

Do vậy gái 13 trai 16 là sẽ được thực hiện nghi thức trọng đại này.

1.2.Các gia đình thực hiện cùng chung một buổi lễ

Thông thường trong cùng dòng họ các con cháu đến tuổi trình tổ thì có thể gom vào cùng ngày cùng thắp nhang mang lễ để tổ chức buổi trọng đại. Chính vì điều đó, mọi người có thể gom góp lễ vật để cùng làm mâm cơm trang trọng để dâng lên bàn thờ tổ.

Thời xưa có thể mời thầy cúng lễ để dễ bề thực hiện nghi lễ. Tuy nhiên ngày nay mọi thứ được tối giản để phù hợp với thời thế hiện nay thì có thể tự thực hiện cúng lễ một cách đơn giản nhất.

1.3. Lễ vật cần chuẩn bị trong lễ trình tổ nhà thờ họ

Thứ nhất: Mâm xôi gấc đỏ

Mâm xôi này được nấu lên từ loại gạo ngon của làng quê được chính người trong dòng họ vun trồng tạo nên những hạt gạo ngon sáng bóng. Kết hợp cùng với quả gấc nếp tươi ngon thơm nồng. Để tạo thành một mâm sôi gấc thơm ngon bóng đẹp trình diện tổ tông trong Nhà từ đường. Có thể đồ khoảng 3-5 kg gạo nếp tuỳ theo lượng con cháu tham dự lễ trình diện này.

Thứ 2: 1 cái thủ lợn luộc

Thủ lợn cũng được chọn từ con lợn sống khoẻ mạnh được nuôi chăm cẩn thận để làm lễ. Thủ lợn luộc úp lên trên mâm xôi để mang làm lễ rất trang trọng.

Thứ 3: Chuẩn bị hoa cắm trên bàn thờ tổ

Bàn thờ trong nhà thờ họ thường bao gồm hai bàn thờ đứng hai bên. Ở giữa là bàn thờ chính sơn son thếp vàng. Để thực hiện lễ gia đình nên mua ít nhất hai bình hoa cắm hai bên.
Mỗi bình hoa bao gồm có 5 mầu hoa khác nhau . Hai bên hai bình còn có thể mua thêm để trang trí xung quanh từ đường sao cho thêm phần đẹp mắt và có sự đầu tư công phu.
Thứ 4: Chuẩn bị mâm quả

Thoả mãn điều kiện như sau:

Quả có đủ 7 loại khác nhau. Và trong đó cũng cần có 5 màu sắc khác nhau .

Bánh, kẹo, trà thuốc, tiền vàng, tiền dương… Mâm cơm cúng.

Thứ 5: Chuẩn bị mã quan

Mã bao gồm:
1 bộ quan thần linh đủ ngựa, quần áo, vàng hoa đỏ
2 – 2 bộ quần áo cho bà chúa đất 1 vàng 1 xanh, nghìn vàng hoa vàng
3 – Ngìn vàng hoa 5 mầu, gọi là vàng ngũ phương
4 – 9 bộ quần áo Nam + 9 Bộ quần áo nữ.
5 – 100 đinh tiền vàng.
6 – 1 bộ tiền quan gồm: Thiên quan, tào quan, địa quan, phật quan, thủy quan.
7 – 100 thoi vàng, 100 thoi bạc.
8 – 7 tờ tiền dương, các mệ giá khác nhau.

1.4. Chuẩn bị văn khấn trình tổ họ tại nhà thờ họ

BÀI KHẤN TẠI NHÀ THỜ TỔ
Nam mo a di đà phật
Nam mo a di đà phật
Nam mo a di đà phật
Con xin cung thỉnh chín phương trời mười phương phật, mười phương tam bảo, mười phương pháp mười phương tăng. Cung thỉnh muôn ngàn chư vị phật, chư vị Bồ tát, các chư vị La hán, các đức Hộ pháp.
Con xin cung thỉnh Đức vua cha Ngọc Hoàng Thượng Đế, Đức vua cha Bát Hải, Đức vua cha Thủy Tề, Hội đồng các vua cha. Các quan nam tào bắc đẩu, tứ đại thiên vương, thiên long hộ pháp.
Con xin cung thỉnh Ngũ vị Hoàng tử, ngũ vị Tiên Ông.
Con xin cung thỉnh Hoàng Thiên Quốc mẫu, Mộc Công thiên mẫu, Mẫu Bát Hải, Mẫu Thủy tề. Thánh mẫu Cửu trùng thiên.
Con xin cung thỉnh Các vua, các mẫu, các trầu, các quan. Mẫu đệ nhất, mẫu đệ nhị, mẫu đệ tam, tam tòa đức thánh mẫu.
Con xin cung thỉnh ngũ vị hoàng tử, ngũ vị tôn quan, ngũ vị quan hoàng. Tam tòa quan lớn,
Con xin cung thỉnh Tứ phủ vạn linh, long thiên thánh chúng vị tiền.
Con xin cung thỉnh các vị tiên thiên, tiên thánh, tiên thần, các thánh cô, thánh cậu, hồn thiêng sông núi.
Con xin cung thỉnh các Quan thần linh bản địa, Thần hoàng bản thổ, Thần công thổ địa, Thần tài, Thần quân táo công, cùng muôn vàn các chư vị thần linh các cung các cõi linh thiêng đang cai quản. Tại số nhà …………(địa chỉ nhà thờ tổ mà mình đang khấn)
Con xin cung thỉnh Đức thánh tổ dòng họ ….. bà cô tổ tại gia dòng họ ….. các cụ tổ tiên hai bên nội ngoại, các hội đồng bà cô ông mãnh, các vong linh hương hồn, các cô bé đỏ, cậu bé đỏ dòng họ ….
Hôm nay ngày tháng năm …. Chúng con: ……………………………
Có nén hương, với hương, hoa, quả, bánh kẹo, thủ lợn, xôi đỏ… và lòng thành, kính dâng lên Trời, phật, các cung, các cõi linh thiêng, gia tiên tiền tổ dọng họ ….
Cầu xin các ngài, các cung các cõi linh thiêng, cùng muôn vàn chư vị thần linh. Đức thánh tổ, bà cô tổ, các cụ tổ tiên 2 bên nội ngoại, các vong linh các hương hồn của dòng họ …… cho chúng con … (lần lượt đọc họ tên, tuổi những người đang cúng lễ, con dâu, con rể, các cháu…) được ra mắt, trình diện trước tổ tiên, dòng họ ….. Từ nay được các cụ tổ tiên chứng giám, mặt mũi, tên tuổi con cháu. Để con cháu được các thế lực tâm linh, dòng họ. Gia hộ độ trì cho chúng con, được mạnh khỏe, bình an, gia chung hạnh phúc, con cháu khỏe mạnh, học hành giỏi giang, để làm dạng danh cho dòng họ tổ tiên, cho non sông nước Việt. Cho chúng con được âm phù, dương trợ, được trên kính ! dưới nhường ! được bạn bè người thân giúp đỡ, để mọi công việc được hanh thông, được ăn nên làm gia đắc tài đắc lộc, có điều kiện, có phương tiện làm phúc làm thiện.
Để các cụ tổ tiên hai bên nội ngoại và các vong linh, hương hồn tự hào về các con, các cháu… (đọc lại tên tuổi một lần nữa)
(Nếu đọc đi đọc lại được 3lần toàn bộ bài khấn thì tốt hơn)
Kính xin đức thánh tổ, bà cổ tổ, các cụ tổ tiên hai bên nội ngoại, hội đồng bà cô, ông mãnh, nhận con, nhận cháu với lễ trình diện này.
Lễ mọn, lòng thành, xin kính lậy Trời, Phật các cung các cõi linh thiêng, các quan thần linh bản địa, thần long mạch, thần hoàng bản thổ, thần công thổ địa, thần tài, thân quân táo công, gia tiên, tiền tổ, hai bên nội, ngoại, chấp lễ, chấp bái, chấp lời cầu xin, thỉnh nguyện của chúng con.
Nam mô a di đà phật
Nam mô a di đà phật
Nam mô a di đà phật
(Bài khấn này chỉ là gợi ý. Bạn và gia đình có thể bổ sung, sửa chữa theo ý mình)

Hết lần hương thứ nhất, thắp tiếp lần 2, đợi gần hết hương, hóa vàng, rồi hạ lễ tổ chức ăn uống ngay tại nhà thờ tổ là tốt nhất. Mời được càng đông những người trong họ,càng linh nghiệm

(Nguồn: fb Lão nhà quê)

>>>Xem thêm Văn khấn rằm nhà thờ họ đầy đủ nhất

2. Lễ trình diện nhà thờ tổ ngày nay- Còn hay mất

Ngày nay nhiều phong tục tập quán không còn được lưu giữ nữa do nhiều nguyên nhân: Do nền kinh tế hội nhập , do chiến tranh gián đoạn loạn lạc…Do quan điểm của mỗi dòng họ, mỗi gia đình…nên Lễ trình diện thờ tổ đã bị mai một và biến mất sau năm 1954.

Tuy nhiên ngày nay, cũng có nhiều gia đình mong muốn được thực hiện lễ trình diện cho các con cháu trong gia đình. Do vậy, họ giúp phần nào khơi gợi lại được tục lệ này nhằm mong muốn mang lại sự may mắn hưng thịnh cho gia đình và dòng họ mình!

Do quan điểm của mỗi nhà, tục lệ này hiện nay cũng có nhiều phản ứng trái chiều! Chính vì thế tục lệ này là được thực hiện tự nguyện!