Trống nhà thờ họ-Thông tin chuẩn từ A-Z

Nhà thờ họ từ bao đời nay vẫn thế, vẫn y nguyên ý nghĩa là nơi tụ hội của anh em trong cùng dòng họ với nhau những dịp lễ Tết quan trọng. Từ đường chính là không gian thờ phụng tổ tiên vô cùng linh thiêng và trang trọng trong mỗi nếp nhà Việt. Và trong đó nổi bật lên là hình ảnh chiếc trống cỡ lớn, nhiều màu sắc và đa dạng kích thước với tiêu chí phong thủy lồng ghép vào đó, tạo nên sự uy nghiêm trang trọng trong nghi thức lễ nghĩa trọng đại của nhà từ đường. Trong bài viết này chúng tôi tổng hợp các vấn đề liên quan tới Trống nhà thờ họ. Nội dung sẽ được bổ sung cập nhật khi có thông tin mới hữu ích gửi tới quý bạn đọc!

Tìm hiểu: 1001 mẫu nhà thờ họ ấn tượng nhất 2023

1.Vai trò Trống gỗ trong văn hóa tâm linh nhà thờ họ

Trống nhà từ đường đã tồn tại song song bền vững cùng với công trình thờ họ linh thiêng . Nhà thờ họ lại là nơi tổ chức các lễ nghi vô cùng quan trọng cho toàn bộ dòng họ hoặc nếu là nhà thờ họ gia đình thì các lễ nghi cần thiết vào các dịp Lễ, Tết cũng không thể bỏ qua được.

Trống và đội nghi thức là những thành phần không thể thiếu cùng các bài văn khấn tạo nên sự trang trọng cho không gian nhà thờ. Người ta tâm niệm rằng, có thờ có thiêng có kiêng có lành, có thật tâm làm lễ dù to dù nhỏ vẫn sẽ góp phần mang lại bình an, phước lành cho gia tộc họ hàng. Do vậy những tiếng trống rền vang trong những ngày trọng đại là vô cùng linh thiêng và cần thiết. Trong mỗi nhà thờ dòng họ cần có 1 quả trống và 1 cái chiêng được treo bên trong từ đường để mỗi dịp hành lễ bái yết tổ đường nhớ ơn cụ tổ dòng họ. Đó là phong tục là lề thói đã tồn tại rất lâu trong văn hóa người Việt ta.

2. Cấu trúc Trống nhà thờ từ đường, có gì khác với các loại trống thông dụng ?

Về cơ bản trống nhà thợ họ và các loại trống gỗ khác( không nói tới trống đồng) đều có cấu tạo về hình thái tương tự nhau. Tuy nhiên về mặt hoa văn thì trống trong nhà từ đường luôn có sự tinh xảo về mẫu mã, phù hợp với mong muốn của từng dòng tộc .

Cấu trúc của Trống nhà thờ họ bao gồm các phần chính như sau:

- Thân trống: Là toàn bộ phần hình thuôn dài , kích thước lớn bé tùy loại . Thân trống được làm từ 100% lõi của cây gỗ mít. Gỗ mít là loại cây thông dụng tại các làng quê Việt Nam. Trước khi được gia cố thành thân trống thì gỗ mít được xử lí cẩn thận tránh mối mọt.

Sau đó các mảnh gỗ mít được ghép một cách khéo léo nhờ bàn tay nghệ nhân có kinh nghiệm lâu năm trong nghề làm trống, làm chiêng cho nhà thờ tạo nên tác phẩm trống gỗ vô cùng ấn tượng. Trống được cố định bằng các đai kim loại chắc chắn.không bị cong vênh hay mối mọt, cho thời gian sử dụng trống lên tới hàng chục năm. Thân trống để khô kiệt từ 1-2 tháng, đảm bảo kĩ thuật trong nghề mới được bịt mặt trống. Mặt trống bịt bằng da trâu già chọn lọc, đảm bảo kĩ thuật bền ,âm hay cho quả trống to.

- Mặt trống: Được làm từ chất liệu da của con trâu già, trải qua quá trình thuộc da nghiêm ngặt, tạo lên sự dẻo dai, độ đàn hồi tốt mang đến âm thanh chuẩn nhất và độ bền tốt nhất cho trống.

- Phụ kiện: bao gồm giá đỡ trống, Dùi gõ trống.

Dùi trống

Dùi trống có hình dáng là cây gậy làm từ chất liệu gỗ có chiều dài khoảng 40cm , đầu kia là mũi dùi , dùng để đánh lên mặt trống tạo ra âm thanh. Mũi dùi có nhiều hình dáng để tạo ra nhiều âm sắc khác nhau. Các hình dạng điển hình như hình trụ, hình hạt dẻ, hình quả bóng và hình bầu dục.

Cách chọn dùi trống

Chọn bộ dùi trống theo vật liệu , kích thước, hình dáng đầu dùi ... để có thể tạo ra âm thanh thích hợp với không khí trang nghiêm nhà thờ họ. Bộ dùi trống chất liệu gỗ sẽ tạo ra tiếng trống trầm và vang hơn , thân thiện hơn.

Giá để trống

Giá đỡ trống thường được làm bằng gỗ tự nhiên , giá đỡ cấu tạo gồm 4 chân khá vững chãi. hai bên được trang trí họa tiết chữ thọ, hoa sen, có thể được sơn đồng hoặc mạ vàng lấp lánh . Phần mặt trên giá đỡ được tạo cong theo thân trống để đặt trống vào cho vừa khít, có tác dụng giữ thân trống chắc chắn trong quá trình đánh trống. Trống được đỡ bằng hai đồng rồng khá uy nghiêm tạo nên nét thẩm mỹ đặc trưng cho trống nhà từ đường.

Như vậy trống nhà từ đường có cấu tạo cơ bản giống như trống trường, trống nhạc, ...Tuy nhiên về chất liệu, hình dáng của trống từ đường cần có sự tinh tế và đặc trưng riêng bởi âm thanh rền vang, ấm áp mỗi khi thực hiện nghi lễ. Các loại trống khác cần chọn lựa dựa trên nhiều yếu tố để phù hợp với nhạc cảnh .

3.Kích thước trống nhà thờ họ

Trống nhà thờ họ được lựa chọn dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau: Quan trọng nhất là diện tích nhà thờ họ tương xứng với kích thước của trống đảm bảo về mặt thẩm mỹ khách quan và đảm bảo về độ rền vang âm thanh khi thực hiện các nghi thức lễ

Do vậy, với nhà thờ họ diện tích lớn thì nên chọn trống có đường kính lớn, nhà thờ họ nhỏ thì chọn trống tương xứng sao cho cân đối nhất có thể. Đối với kích thước trống nhà thờ , cần tuân thủ theo chuẩn thước lỗ ban để mang lại sự hài hòa về phong thủy.Một vài kích cỡ thường được sử dụng để khách hàng có thể có nhiều sự lựa chọn như sau:

Đường kính mặt 48cm - chiều cao thân trống 60cm.

Đường kính mặt 52cm - chiều cao thân trống 65cm.

Đường kính mặt 56cm- chiều cao thân trống 70cm.

Đường kính mặt 70cm - chiều cao thân trống 90cm.

Đường kính mặt 80cm - chiều cao thân trống 100cm.

Đường kính mặt 100cm - chiều cao thân trống 130cm.

Đường kính mặt 120cm - chiều cao thân trống 150cm.

Và cũng tùy thuộc vào kích thước trống mà lựa chọn dùi trống cũng như giá đỡ trống sao cho phù hợp nhất .

4. Âm thanh phát ra của Trống nhà thờ họ

Khi sản xuất trống nhà thờ, âm thanh có sự rền vang lâu và xa. Kĩ thuật ghép mặt trống và thân trống chắc chắn cùng chi tiết cùng với chất liệu da trâu thuộc kĩ tạo nên âm thanh lôi cuốn.

Tuy nhiên để cho âm thanh phát ra chuẩn hay thì người đánh trống cần có kĩ thuật đánh trống nhà thờ họ đúng chuẩn và đúng nhịp điệu. Cách đánh trống nhà thờ họ trong những dịp lễ nghi cần có sự đầu tư học hành bài bản và chi tiết .

5.Công đoạn sản xuất ra trống nhà thờ họ đạt tiêu chuẩn chất

Để sản xuất ra trống từ đường cần trải qua nhiều công đoạn phức tạp đòi hỏi sự khéo léo của người thợ lành nghề lâu năm

Lựa chọn nguyên liệu làm trống

Nguyên liệu chính dùng để làm trống là da trâu và gỗ mít già. Đối với các loại trống khác thì cũng cần hai nguyên liệu này.

Với gỗ mít: là loại cây thân gỗ được trồng khá phổ biến ở đất nước Nhiệt đới như Việt Nam. Nhưng gỗ mít được tuyển chọn làm trống cần có tuổi đời lâu năm, thân gỗ cao lớn, khỏe để lấy được lõi mít chắc nịch. Gỗ được phơi khô tẩm sấy tránh ẩm mốc , mối mọt cho sản phẩm sau này và được tách thành nhiều tang trống đạt chuẩn về kĩ thuật . Sau đó mới được lắp ghép vào thân trống.

Với da trâu cũng không thể chọn tùy tiện được mà được chọn từ những con trâu cái già. Sau khi lột da, da trâu được làm sạch sẽ, phơi khô trong khoảng thời gian dài mới đạt chỉ tiêu về chất lượng.

Ghép trống

Ghép trống" title="Ghép trống" />

Sử dụng mặt trống ghép với thân trống để tạo thành hình trống hoàn chỉnh . Thân trống phải được dựng sao cho thật đều và cân, hơn nữa là phải không có kẽ hở. Sau khi căn chỉnh dùng tre đã vót cố định đóng đinh vào mặt trống cho chắc chắn. Để hoàn thiện phần này đòi hỏi người thợ làm trống có kĩ năng tốt, để tránh làm tổn thương tay trong quá trình làm việc và căn đo sao cho chuẩn kích thước .

Trang trí trống nhà thờ họ

Có nhiều hình mẫu trang trí cho trống nhà thờ họ. Tùy theo mong muốn của khách đặt mà có thể trang trí nhiều hình rồng phượng sao cho thẩm mỹ cao nhất và làm hài lòng khách hàng nhất. Có những mẫu trống có sẵn thì sẽ giúp cho khách hàng có nhiều lựa chọn hơn.

6.Trống nhà thờ họ được bảo quản như thế nào là tốt nhất?

Dựa vào cấu tạo của trống thì được hình thành từ hai thành phần cơ bản nhất là Da trâu và gỗ mít. Do vậy để bảo quản tốt nhất những bộ phận làm nên từ chất liệu này , dù đã được chọn lọc rất kĩ nhưng nếu bảo quản không đúng thì sản phẩm cũng sẽ bào mòn theo thời gian.

- Không được để quá lâu dưới ánh nắng mặt trời hoặc ở khu vực nắng nóng , nhiệt độ cao bởi dưới sự tác dụng của nhiệt thì gỗ và da dễ bị cong vênh, nứt da.

- Những nơi có độ ẩm cao cũng nên tránh bởi dễ có nhiều mối mọt làm hỏng gỗ . Đặc biệt không để gỗ dưới trời mưa làm ướt mặt trống, đồng thời tạo tiếng vang trống khác lạ.

- Không nên để trên bề mặt trống những vật dụng khác có sức nặng làm mặt trống bị biến dạng.

Những thông tin trên hi vọng sẽ mang lại nhiều điều bổ ích cho bạn đọc khi tìm hiểu về trống chiêng gỗ nhà thờ họ, nhà từ đường.

Vietnamarch Chuyên gia thiết kế thi công Nhà thờ họ- Hotline: 0918.248.297