Nghi thức động thổ xây nhà: Hướng dẫn chi tiết
Nghi thức động thổ là một nghi lễ quan trọng trong quá trình xây dựng nhà cửa, mang ý nghĩa tâm linh và phong thủy. Theo quan niệm dân gian, đất đai có thần linh cai quản, vì vậy trước khi khởi công, gia chủ cần xin phép thần linh để công trình được suôn sẻ, gặp nhiều may mắn, tránh tai ương. Lễ động thổ không chỉ giúp gia chủ an tâm mà còn thể hiện lòng thành kính đối với các vị thần bảo hộ.
1. Chuẩn bị trước khi làm lễ động thổ
1.1. Chọn ngày giờ đẹp
Ngày giờ động thổ nên chọn theo tuổi của gia chủ để đảm bảo sự hòa hợp với bản mệnh.
Tránh những ngày xấu như Tam Nương, Nguyệt Kỵ, Sát Chủ, Hoang Ốc.
Có thể tham khảo các chuyên gia phong thủy hoặc sử dụng thước Lỗ Ban để xác định thời điểm thích hợp.
1.2. Chuẩn bị lễ vật cúng động thổ
Mâm cúng động thổ thường bao gồm:
Ngũ quả: 5 loại trái cây tươi tượng trưng cho sự đủ đầy.
Hương, hoa, nến: Biểu tượng cho sự trang trọng, lòng thành kính.
Trà, rượu, nước: Để dâng lên các vị thần linh.
Xôi, gà luộc: Thể hiện sự sung túc, cầu mong sự thuận lợi.
Tiền vàng, muối, gạo: Để cầu mong tài lộc, an lành.
1.3. Chuẩn bị không gian làm lễ
Chọn vị trí đặt mâm cúng ngay trước khu đất chuẩn bị xây dựng.
Đặt bàn cúng hướng hợp với tuổi gia chủ để mang lại may mắn.
Tránh đặt bàn cúng ở những nơi có luồng khí xấu hoặc sát cạnh công trình đang thi công.
2. Nghi thức động thổ xây nhà đối với trường hợp đất trống
2.1. Thời gian và địa điểm động thổ
Thời gian tổ chức:
- Nếu các công đoạn động thổ, san đất và cuốc móng được tiến hành liên tục, gia chủ có thể làm lễ một lần duy nhất. Tuy nhiên, nếu mong muốn cử hành nghi thức riêng biệt cho từng giai đoạn, gia đình có thể thực hiện lễ cúng cho từng công đoạn theo nghi thức chung.
- Trong trường hợp các công đoạn này diễn ra cách xa nhau về mặt thời gian, trước mỗi giai đoạn đều cần tổ chức lễ cúng tương ứng.
- Thời điểm phù hợp để thực hiện lễ cúng là trước khi khởi công 7 ngày. Đến ngày thứ 8, gia chủ có thể bắt đầu cuốc móng.
Địa điểm tổ chức:
- Lễ cúng được thực hiện ngay tại khu vực đất chuẩn bị xây dựng.
- Bàn lễ đặt trong phạm vi đất dự định thi công, hướng bàn lễ có thể tùy ý sắp xếp theo mong muốn của gia đình.
2.2. Văn khấn cúng động thổ, san đất không tụng kinh
(Cắm hương, quỳ, chắp tay, chủ sám bạch)
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! Chúng con kính bạch chư Phật, chư Bồ Tát, chư Thánh Hiền Tăng chứng minh và gia hộ cho chúng con.
Đệ tử con tên là:… ở tại địa chỉ:…
Hôm nay là ngày… tháng… năm…, gia đình chúng con có mảnh đất tại nơi đây (đọc địa chỉ)…, gia đình chúng con dự định vào ngày (sau 7 ngày)… xin chính thức (san gạt lại đất, chặt cây, cuốc móng…), để xây dựng ngôi nhà mới (làm xưởng… đọc ngành nghề), thiết lập nơi thờ phụng được tôn kính trang nghiêm và làm chỗ ở sinh hoạt cho cả gia đình.Chúng con xin thỉnh mời chư Thiên, chư Thần Linh về đây ủng hộ cho khóa lễ.
Chúng con xin nương oai lực Tam Bảo, chúng con xin thỉnh mời các hương linh nương gá trên cây dưới đất, trong diện tích đất này, của gia đình chúng con hợp duyên cùng các hương linh gia tiên họ… hợp duyên, xin thỉnh các hương linh có oán kết có duyên với gia đình chúng con về sức khỏe, thọ mạng, công việc làm ăn, quan hệ trong gia đình; các hương linh có duyên báo oán, cản trở các việc trong khi xây nhà của gia đình; các hương linh ở tại nơi đất này; hương linh, quỷ thần cản trở các công việc: họp bàn thống nhất ý kiến, triển khai công việc thuộc các bộ phận liên quan như xây dựng, hệ thống điện, nước... trong quá trình làm nhà; hương linh có oán kết trên nghiệp tai nạn và thọ mạng của những người tham gia làm việc, tác động gây tai nạn khi làm việc tại công trình... hồi hướng cho mọi người được bình an, công việc hanh thông.- Phát tâm công đức (nếu không phát tâm thì không đọc phần này): Chúng con xin phát tâm công đức (thêm) về Tam Bảo, để hồi hướng phước cầu an cho gia đình và hồi hướng (cầu siêu) cho tất cả chư vị trong cõi tâm linh mà đã được thỉnh mời về khóa lễ này là…
Giờ này, chúng con xin tác lễ cúng dường vật thực thanh tịnh (nếu có vật thực do tự tay giết/xui người giết thì đọc: và chúng con không dâng cúng phần vật thực không thanh tịnh).
Thượng: Xin dâng lên cúng dường thập phương chư Phật chứng minh.
Trung: Xin dâng lên cúng dường chư Bồ Tát, chư Thánh Hiền Tăng chứng minh.
Hạ: Xin dâng cúng đến cho chư Thiên, chư Thần Linh.
Sau: Xin hiến cúng cho tất cả các chúng hương linh mà chúng con đã thỉnh mời.Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (1 chuông. 1 vái)
(Tụng. Mõ, chuông)
Biến thực chân ngôn: Nam mô tát phạ đát tha, nga đá phả rô chỉ đế, ám tam bạt ra, tam bạt ra hồng. (3 lần. 1 chuông)
Biến thủy chân ngôn: Nam mô tô rô bà ra, đát tha nga đá ra, đát điệt tha, án tô rô tô rô, bát ra tô rô, bát ra tô rô sa bà ha. (3 lần. 1 chuông)
Phổ cúng dường: Án nga nga nẵng tam bà phạ phiệt nhật ra hồng. (3 lần. 3 chuông)Nguyện cho các hương linh
Được thọ thực no đủ
Nghe kinh giác ngộ Pháp
Sinh lòng kính tín Phật
Nương tựa nơi Tam Bảo
Tu hành cầu thoát khổ
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (1 chuông. 1 vái)(Chủ sám)
Chúng con xin hồi hướng công đức trong khóa lễ cúng này, cùng công đức khác mà gia đình đã phát tâm tạo lập để hồi hướng (cầu siêu) cho chư vị trong cõi tâm linh mà chúng con đã bạch thỉnh, nguyện cho tất cả chư vị được tăng phước, nương tựa Tam Bảo tu hành, sớm giác ngộ giải thoát.
Và chúng con lại xin hồi hướng cầu an cho gia đình được (đọc mong cầu)…Chúng con xin phép, sau buổi lễ này, chúng con xin làm nghi pháp động thổ, 5 nhát cuốc xuống đất. Đến ngày (sau 7 ngày)... gia đình chúng con xin chính thức cuốc móng để làm nhà. Hôm nay chúng con làm lễ, cáo bạch xin phép để các vị chư Thiên, chư Thần Linh, cùng các hương linh được biết, khiến không làm tổn hại đến các vị. (Từ buổi thứ hai không đọc phần in đậm nữa)
Nam mô Chứng Minh Sư Bồ Tát Ma Ha Tát!
Nam mô Thường Gia Hộ Bồ Tát Ma Ha Tát!
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (1 chuông. 1 lễ)(Hạ lễ)
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! Giờ này khóa lễ của chúng con đã xong, chúng con xin hạ lễ.
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (1 vái)(Xong ra động thổ....)
* Đến ngày thứ 8, không sắm lễ, gia đình chắp tay khấn tại đất:
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! Chúng con kính bạch chư Phật chứng minh và gia hộ cho chúng con, chư Thiên, chư Thần Linh ủng hộ cho chúng con, chư hương linh hoan hỉ giúp cho chúng con theo lời cáo bạch xin phép trước của chúng con, hôm nay chúng con xin được cuốc móng làm nhà (xưởng...). Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (3 vái)
2.3. Cúng động thổ, san đất có tụng kinh
2.3.1. Nguyện hương
(Quỳ)
Nguyện đem lòng thành kính
Gửi theo đám mây hương
Phảng phất khắp mười phương
Cúng dường ngôi Tam Bảo
Thề trọn đời giữ đạo
Theo tự tính làm lành
Cùng pháp giới chúng sinh
Cầu Phật từ gia hộ
Tâm Bồ Đề kiên cố
Chí tu đạo vững bền
Xa biển khổ nguồn mê
Chóng quay về bờ giác
Nam mô Hương Cúng Dường Bồ Tát
Nam mô Hương Cúng Dường Bồ Tát
Nam mô Hương Cúng Dường Bồ Tát Ma Ha Tát! (3 chuông)
2.3.2. Văn khấn
(Quỳ, chắp tay)
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! Chúng con kính bạch chư Phật, chư Bồ Tát, chư Thánh Hiền Tăng chứng minh và gia hộ cho chúng con.
Đệ tử con tên là:… ở tại địa chỉ:…
Hôm nay là ngày… tháng… năm…, chúng con có mảnh đất tại nơi đây (đọc địa chỉ)..., chúng con dự định vào ngày (sau 7 ngày)... xin chính thức (san gạt lại đất, chặt cây, cuốc móng...), để xây dựng ngôi nhà mới (làm xưởng... đọc ngành nghề), thiết lập nơi thờ phụng được tôn kính trang nghiêm và làm chỗ ở sinh hoạt cho cả gia đình.Chúng con xin thỉnh mời chư Thiên, chư Thần Linh về đây ủng hộ cho khóa lễ.
Chúng con xin nương oai lực Tam Bảo, chúng con xin thỉnh mời các hương linh nương gá trên cây dưới đất, trong diện tích đất này, của gia đình chúng con hợp duyên cùng các hương linh gia tiên họ… hợp duyên, xin thỉnh các hương linh có oán kết có duyên với gia đình chúng con về sức khỏe, thọ mạng, công việc làm ăn, quan hệ trong gia đình; các hương linh có duyên báo oán, cản trở các việc trong khi xây nhà của gia đình chúng con; các hương linh ở tại nơi đất này; hương linh, quỷ thần cản trở các công việc: họp bàn thống nhất ý kiến, triển khai công việc thuộc các bộ phận liên quan như xây dựng, hệ thống điện, nước... trong quá trình làm nhà; hương linh có oán kết trên nghiệp tai nạn và thọ mạng của những người tham gia làm việc, tác động gây tai nạn khi làm việc tại công trình... hồi hướng cho mọi người được bình an, công việc hanh thông.- Phát tâm công đức (nếu không phát tâm thì không đọc phần này): Chúng con xin phát tâm công đức (thêm) về Tam Bảo, để hồi hướng phước cầu an cho gia đình và hồi hướng (cầu siêu) cho tất cả chư vị trong cõi tâm linh mà đã được thỉnh mời về khóa lễ này là…
Giờ này chúng con xin thỉnh hết thảy chư vị trong cõi tâm linh mà chúng con đã thỉnh mời vân tập về đây thọ hưởng phẩm thực hiến cúng của gia đình và nghe kinh, thính Pháp cầu giác ngộ giải thoát.
Chúng con xin nhất tâm thỉnh mời.Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (1 chuông. 1 lễ)
2.3.3. Lễ tán phật
(Quỳ hoặc đứng, chắp tay. Pháp khí: khánh, chuông)
Đại từ đại bi thương chúng sinh,
Đại hỷ đại xả cứu hàm thức,
Tướng đẹp sáng ngời dùng trang nghiêm.
Chúng con chí tâm thành đảnh lễ. (1 chuông)Chí tâm đảnh lễ: Tất cả chư Phật ba đời, tột hư không khắp pháp giới. (1 chuông. 1 lễ)
Chí tâm đảnh lễ: Tất cả Chính Pháp ba đời, tột hư không khắp pháp giới. (1 chuông. 1 lễ)
Chí tâm đảnh lễ: Tất cả Tăng bậc Hiền Thánh ba đời, tột hư không khắp pháp giới. (3 chuông. 1 lễ)
2.3.4. Lễ tán pháp
(Ngồi. Khai chuông mõ)
Pháp Phật sâu mầu chẳng gì hơn,
Trăm ngàn muôn kiếp khó được gặp.
Nay con nghe thấy vâng gìn giữ,
Nguyện hiểu nghĩa chân Đức Thế Tôn.
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (3 lần. 3 chuông)
2.3.5. Tụng kinh
Ngồi, pháp khí: mõ, chuông và tụng kinh (có thể là kinh ngày lành tháng tốt hoặc kinh làm giàu).
- Kinh làm giàu:
Một thời, Thế Tôn trú ở Xá-vệ (Sàvatthi), tại khu vườn ông Cấp Cô Độc (Anàthapindika). Rồi gia chủ Cấp Cô Độc đi đến, sau khi đảnh lễ và ngồi xuống một bên. Thế Tôn nói với gia chủ Cấp Cô Độc.
Này Gia chủ, có năm lý do để gầy dựng tài sản. Thế nào là năm?
Ở đây, này Gia chủ, vị Thánh đệ tử được tài sản nhờ nỗ lực tinh tấn, thâu góp với sức mạnh của bàn tay, kiếm được do đổ mồ hôi, thâu được một cách hợp pháp. Tự mình làm an lạc, hoan hỷ. Làm cho cha mẹ, vợ con, người phục vụ, người làm công được an lạc, hoan hỷ. Đây là lý do thứ nhất để gầy dựng tài sản.
Lại nữa, này Gia chủ, vị Thánh đệ tử kiếm được tài sản nhờ nỗ lực tinh tấn... Vị này làm cho bạn bè, thân hữu an lạc, hoan hỷ. Đây là lý do thứ hai để gầy dựng tài sản.
Này Gia chủ, vị Thánh đệ tử kiếm được tài sản nhờ nỗ lực tinh tấn... Các tai họa để trở thành trắng tay bị chặn đứng và vị ấy giữ tài sản được an toàn cho vị ấy. Đây là lý do thứ ba để gầy dựng tài sản.
Lại nữa, này Gia chủ, vị Thánh đệ tử kiếm được tài sản nhờ nỗ lực tinh tấn... Vị ấy có thể hiến cúng cho bà con, cho khách, cho hương linh đã chết; hiến cúng cho vua và chư thiên. Đây là lý do thứ tư để gầy dựng tài sản.
Này Gia chủ, vị Thánh đệ tử kiếm được tài sản nhờ nỗ lực tinh tấn... Vị ấy tổ chức cúng dường các vị Sa môn, Bà la môn. Sự cúng dường tối thượng này đưa đến phước báo vô lượng ở cõi người, cõi trời. Đây là lý do thứ năm để gầy dựng tài sản.
(Nguồn: ĐTKVN, Tăng Chi Bộ II, chương 5, phẩm Vua Munda, phần Trở thành giàu lược, VNCPHVN ấn hành, 1996, tr.374)
Chú thích:
- ĐTKVN: Đại tạng kinh Việt Nam
- VNCPHVN: Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam
- Kinh ngày lành tháng tốt:
Một thời Thế Tôn trú ở thành Vương Xá (Ràjagaha). Tại đấy, Thế Tôn gọi các Tỷ kheo:
Các loài hữu tình nào, này các Tỷ kheo, vào buổi sáng, thân làm việc thiện, nói lời nói thiện, ý nghĩ điều thiện, các loài hữu tình ấy, này các Tỷ kheo, có một buổi sáng tốt đẹp.
Các loài hữu tình nào, này các Tỷ kheo, vào buổi trưa, thân làm việc thiện, nói lời nói thiện, ý nghĩ điều thiện, các loài hữu tình ấy, này các Tỷ kheo, có một buổi trưa tốt đẹp.
Các loài hữu tình nào, này các Tỷ kheo, vào buổi chiều, thân làm việc thiện, nói lời nói thiện, ý nghĩ điều thiện, các loài hữu tình ấy, này các Tỷ kheo, có một buổi chiều tốt đẹp.Này các Tỷ kheo:
Vầng sao lành, điều lành
Rạng đông lành, dậy lành
Sát na lành, thời lành
Cúng dường bậc Phạm hạnh
Thân nghiệp chánh, lời chánh
Ý nghiệp chánh, nguyện chánh
Làm các điều chân chánh
Được lợi ích chân chánh
Thì được lợi, an lạc
Lớn mạnh trong Phật giáo
Hãy không bệnh, an lạc
Cùng tất cả bà con.
2.3.6. Cúng thực
(Quỳ, chủ sám bạch)
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! Giờ này, chúng con xin tác lễ cúng dường vật thực thanh tịnh (nếu có vật thực do tự tay giết/xui người giết thì đọc: và chúng con không dâng cúng phần vật thực không thanh tịnh).Thượng: Xin dâng lên cúng dường thập phương chư Phật chứng minh.
Trung: Xin dâng lên cúng dường chư Bồ Tát, chư Thánh Hiền Tăng chứng minh.
Hạ: Xin dâng cúng đến cho chư Thiên, chư Thần Linh.
Sau: Xin hiến cúng cho tất cả các chúng hương linh mà chúng con đã thỉnh mời.Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (1 chuông. 1 vái)
(Tụng. Mõ, chuông)
Biến thực chân ngôn: Nam mô tát phạ đát tha, nga đá phả rô chỉ đế, ám tam bạt ra, tam bạt ra hồng. (3 lần. 1 chuông)
Biến thủy chân ngôn: Nam mô tô rô bà ra, đát tha nga đá ra, đát điệt tha, án tô rô tô rô, bát ra tô rô, bát ra tô rô sa bà ha. (3 lần. 1 chuông)
Phổ cúng dường: Án nga nga nẵng tam bà phạ phiệt nhật ra hồng. (3 lần. 3 chuông)Nguyện cho các hương linh
Được thọ thực no đủ
Nghe kinh giác ngộ Pháp
Sinh lòng kính tín Phật
Nương tựa nơi Tam Bảo
Tu hành cầu thoát khổ
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (1 chuông. 1 vái)
2.3.7. Phục nguyện
(Quỳ, chắp tay. Chủ sám bạch)
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni!
Chúng con xin hồi hướng công đức trong khóa lễ cúng này, cùng công đức khác mà gia đình đã phát tâm tạo lập để hồi hướng (cầu siêu) cho chư vị trong cõi tâm linh mà chúng con đã bạch thỉnh, nguyện cho tất cả chư vị được tăng phước, nương tựa Tam Bảo tu hành, sớm giác ngộ giải thoát.
Và chúng con lại xin hồi hướng cầu an cho gia đình được (đọc mong cầu)…Chúng con xin phép, sau buổi lễ này, chúng con xin làm nghi pháp động thổ, 5 nhát cuốc xuống đất. Đến ngày (sau 7 ngày)... gia đình chúng con xin chính thức cuốc móng để làm nhà. Hôm nay chúng con làm lễ, cáo bạch xin phép để các vị chư Thiên, chư Thần Linh, cùng các hương linh được biết, khiến không làm tổn hại đến các vị. (Từ buổi thứ hai không đọc phần in đậm nữa)
Nam mô Chứng Minh Sư Bồ Tát Ma Ha Tát!
Nam mô Thường Gia Hộ Bồ Tát Ma Ha Tát!
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (1 chuông. 1 lễ)
2.3.8. Hồi hướng
(Quỳ, chắp tay. Pháp khí: chuông, mõ hoặc khánh)
Công phu công đức có bao nhiêu,
Con xin lấy đó hồi hướng về,
Nguyện khắp pháp giới các chúng sinh,
Thảy đều thể nhập vô sinh nhẫn. (1 chuông)
Nguyện tiêu ba chướng sạch phiền não,
Nguyện được trí tuệ thật sáng ngời,
Nguyện các tội chướng thảy tiêu trừ,
Đời đời thường hành Bồ Tát đạo. (1 chuông)
Nguyện đem công đức tu hành này,
Chan rải mười phương khắp tất cả,
Hết thảy chúng con cùng các loài,
Đồng được lên ngôi Vô Thượng Giác. (3 chuông)
2.3.9. Tam tự quy
(Quỳ hoặc đứng, chắp tay. Pháp khí: khánh, chuông)
Tự quy y Phật, nguyện cho chúng sinh, hiểu thấu đạo lớn, phát tâm Vô Thượng. (1 chuông. 1 lễ)
Tự quy y Pháp, nguyện cho chúng sinh, thâm nhập kinh tạng, trí tuệ như biển. (1 chuông. 1 lễ)
Tự quy y Tăng, nguyện cho chúng sinh, quản lý đại chúng, hết thảy không ngại. (3 chuông. 1 lễ. Sau đó 1 hồi chuông kết lễ)(Xong ra động thổ....)
* Đến ngày thứ 8, không sắm lễ, gia đình chắp tay khấn tại đất:
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! Chúng con kính bạch chư Phật chứng minh và gia hộ cho gia đình chúng con, chư Thiên, chư Thần Linh, ủng hộ cho gia đình chúng con, chư hương linh hoan hỉ giúp cho gia đình chúng con, theo lời cáo bạch xin phép trước của chúng con, hôm nay gia đình chúng con xin được cuốc móng làm nhà (xưởng...).
Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (3 vái)
***Xem thêm: Thủ tục cúng về nhà mới | Bài văn khấn chuyển về nhà mới
